Wywiad:

Firma LAB-EL towarzyszy pismu Pomiar od początków jego istnienia, umieszczając w każdym numerze artykuł o tematyce nawiązującej do jej działalności i uczestnicząc w każdej organizowanej przez wydawnictwo WAGTECH, Konferencji Naukowo-Technicznej. Właściciel i Dyrektor firmy LAB-EL mgr inż. Andrzej Łobzowski jest ponadto przewodniczącym Rady Programowej pisma. W związku z przeprowadzką firmy do nowej siedziby nadarza się okazja do jej przybliżenia licznej rzeszy czytelników naszego periodyku.
Rozmowę prowadzi redaktor naczelny magazynu Pomiar dr Ryszard Hahn

RH. PROSZĘ O PRZEDSTAWIENIE HISTORII POWSTANIA ORAZ ROZWOJU FIRMY.

AŁ. Firma powstała w 1989 roku jako chęć kontynuacji prac badawczych konstrukcyjnych prowadzonych przeze mnie na Politechnice Warszawskiej, która w tym okresie przeżywała poważny kryzys finansowy i nie miała swoim pracownikom do zaproponowania, ani pieniędzy za tzw. "prace zlecone", ani ciekawych tematów. Zamiast wymyślać coś na konto Politechniki, postanowiłem wymyślić coś na swoje konto i stąd wzięło sie postanowienie działalności na własny rachunek. Tematy przyniosło samo życie i potrzeby rynku. Początki to urządzenia z branży informatyki, które stopniowo przesunęło sie na zainteresowania aparaturą pomiarową, w naturalny sposób związane z moimi zainteresowaniami. Nigdy nie interesowałem się działalnością handlową i zawsze chciałem tworzyć własne projekty, dlatego na bazie wcześniejszego doświadczenia i pierwszych zleceń od klientów z czasem wykrystalizował się profil firmy zorientowany na produkcję urządzeń do kontroli i regulacji klimatu. Tych zagadnień, z pewnością o charakterze niszowym i dość specjalistycznych, firma trzyma się niezmiennie od wielu lat.

RH. PRODUKCJA URZĄDZEŃ I APARATURY POMIAROWEJ UKIERUNKOWANEJ NA KONTROLĘ KLIMATU TO DOMENA FIRMY, DLACZEGO ZAJĄŁ SIĘ PAN TAKĄ TEMATYKĄ?

AŁ. Na taki profil rynkowy złożyło się wiele czynników. W pewnej części zadecydowała o tym moja (o czym wspomniałem wcześniej) działalność zawodowa na Politechnice Warszawskiej, gdzie wykonywałem wiele prac zleconych związanych z budową aparatury pomiarowej. Wiele z tych zadań miało wtedy charakter antyimportowy, a więc dotyczyło konstrukcji, które byłyby konkurencyjne pod względem ceny i zaawansowania technicznego w stosunku do równoważnych produktów zachodnich. Zapotrzebowanie na taką aparaturę pomiarową na rynku krajowym nie jest duże, a dodatkowo rynek w pewnej części opiera się na produktach importowanych. Zdaję sobie sprawę, że tematyka związana z pomiarami temperatury i wilgotności nie jest specjalnie odkrywcza, dotyczy dobrze znanych dziedzin techniki, za to występuje w sporej liczbie zakładów. W praktyce nasza sprzedaż dotyczy pojedynczych urządzeń lub krótkich serii, często modyfikowanych do indywidualnych potrzeb zamawiających.

PROSZĘ O PRZEDSTAWIENIE ASORTYMENTU PRODUKTÓW PAŃSTWA FIRMY.

AŁ. Oferujemy około 150 różnych wersji mierników, regulatorów i systemów pomiarowych. Każda z nich jest przez nas często modyfikowana, gdyż często klienci potrzebują dołączyć inny czujnik temperatury, szukają innych rozwiązań mechanicznych, dlatego patrząc całościowo nasza produkcja jest jeszcze większa. Praktycznie każde zamówienie jest realizowane indywidualnie, gdyż zawiera ono jakąś unikalną właściwość. Niejednokrotnie zdarza nam się również produkować indywidualne wersje, charakteryzujące się na przykład nietypowym zakresem pomiarowym. Poza samymi miernikami temperatury i wilgotności zajmujemy się produkcją wyrobów je uzupełniających, jak na przykład barometry, gdyż często pomiary temperatury i wilgotności należy opisywać z podaniem ciśnienia. Drugi przykład tworzą rejestratory oraz regulatory, jakimi również się zajmujemy. Kolejną częścią naszej oferty jest towarzyszące urządzeniom oprogramowanie tworzone dla komputerów PC z systemami Windows lub Linux. W naturalny sposób rozszerza to naszą ofertę i jest tworzone w odpowiedzi na potrzeby naszych klientów. LAB-EL produkuje między innymi specjalizowane regulatory klimatu dla pieczarkarni, gdyż hodowla tych grzybów na skale przemysłową wymaga precyzyjnej regulacji i kontroli klimatu oraz dość solidnego wsparcia automatyką. Oprócz temperatury i wilgotności nasz regulator mierzy poziom dwutlenku węgla w powietrzu, a na podstawie wykonanych pomiarów na zewnątrz i wewnątrz obiektu, reguluje klimat w pieczarkarni sterując zaworami od ogrzewania i chłodzenia oraz wentylacją. Mimo, że na rynku można kupić regulatory importowane, w wielu wypadkach udaje nam się konkurować ceną, błyskawicznym serwisem i wsparciem technicznym. Urządzenia takie służą hodowcom przez wiele lat i dlatego dostęp do serwisu i aktualizacji oprogramowania jest ważnym czynnikiem sprzyjającym krajowym firmom.
Przykładem innej dziedziny naszej działalności są internetowe stacje meteorologiczne. Przyrządy pomiarowe potrzebne do ich budowy zawsze były w naszej ofercie, dlatego w pewnym momencie zintegrowaliśmy je z interfejsem internetowym i oprogramowaniem, które zamieniły klasyczny system pomiarowy, w profesjonalną stację pogodową. W chwili obecnej w Polsce pracuje kilka takich stacji, między innymi w Tatrzańskim Parku Narodowym (http://zakopane.meteo.com.pl/ ). Traktujemy je jako pewnego rodzaju promocję naszej firmy i demonstrację jakości naszych produktów.
Z zupełnie innych pomysłów – wydaliśmy 3 książki, będące pracami zbiorowymi, omawiające zagadnienia teoretyczne i praktyczne z zakresu naszych zainteresowań, ostatnia pod tytułem „Regulacja Mikroklimatu Pomieszczenia”, będące kompendium wiedzy nie tylko dla naszych klientów.
Podstawowa nasza oferta jest przedstawiona na stronie WWW (http://www.label.pl).

RH. NA KAŻDEJ KONFERENCJI ORGANIZOWANEJ PRZEZ WYDAWNICTWO WAGTECH, PRZEDSTAWIACIE INTERNET JAKO NOWOCZESNE MEDIUM PRZEKAZU INFORMACJI. W JAKI SPOSÓB POSTRZEGACIE ISTNIEJĄCY TREND DOŁĄCZANIA PRZYRZĄDÓW POMIAROWYCH DO INTERNETU?

AŁ. Od kilku lat staramy się, aby każdy z naszych przyrządów można było dołączyć do sieci komputerowej LAN. Część z nich ma wbudowany interfejs Ethernetowy i pozwala na podglądanie stanu i odczyt za pośrednictwem wbudowanego Webserwera, inne przy wykorzystaniu specjalnych konwerterów. Możliwość podłączenia do sieci pozwala na zaoferowanie całości systemów pomiarowych obejmujących oprócz mierników również rejestratory danych i oprogramowanie do ich rejestracji, archiwizacji, wizualizacji i tworzenia baz danych. Bieżące dane pomiarowe dostępne są w sieci i mogą być przeglądane przy wykorzystaniu przeglądarki internetowej np. Internet Explorer. Tworzymy własne rozwiązania, gdyż wolimy sprzedawać pracę własną niż handlować cudzą. Jest to też dowód naszych kompetencji, które nie ograniczają się do umiejętności podłączenia i skonfigurowania importowanego miernika, np. z Chin.
Nasze przyrządy charakteryzują się dużą uniwersalnością i nie koniecznie muszą współpracować z oprogramowywaniem do akwizycji danych. Wiele z nich może działać samodzielnie, zawierają pamięć, wyświetlacz i klawiaturę zapewniające ich autonomiczną pracę. Dzięki temu wykorzystanie ich na przykład w układach alarmowych w chłodnictwie, gdzie sygnalizują przekroczenie pewnego poziomu temperatury, nie wymaga żadnych dodatkowych podłączeń.

RH. FIRMA LAB-EL JEST ZNANA Z WIELU NOWATORSKICH ROZWIĄZAŃ W ZAKRESIE POMIARÓW ORAZ ZE WSPÓŁPRACY Z LICZNYMI UCZELNIAMI , A TAKŻE JEST KOJARZONA, JAKO INSTYTUCJA WSPIERAJĄCA NAUKĘ POLSKĄ. PROSZĘ O PRZYBLIŻENIE I SCHARAKTERYZOWANIE PONIŻSZYCH ZAGADNIEŃ.

AŁ. Nasze przyrządy i systemy pomiarowe wykorzystywane są do celów dydaktycznych i badawczych na kilku uczelniach. Można tu wymienić SGGW, Politechniki Warszawską, Łódzką, Gdańską, Lubelską, Świętokrzyską, Śląską. W wielu laboratoriach i Instytutach naukowych można spotkać nasze systemy. Firma LAB-EL jest członkiem stowarzyszenia POLSPAR, które stanowi swoisty łącznik pomiędzy nauką z dziedzin pomiarów, automatyki i robotyki, a przemysłem. Bardzo chętnie, a będzie to bardziej wyeksponowane w nowej siedzibie firmy przyjmujemy studentów na praktyki wakacyjne. A wspieranie nauki o co Pan pyta polega na wszelkiego rodzaju współpracy oraz stosowanie obniżonych cen.

RH. Z JAKICH BRANŻ PRZEMYSŁOWYCH REKRUTUJĄ SIĘ GŁÓWNIE KLIENCI FIRMY LAB-EL?

AŁ. Nasza lista referencyjna posiada ok. 2 000 pozycji. Jest to spora liczba, co nas bardzo cieszy i czynimy wszystko, aby klientów dotychczasowych utrzymać, a nowych pozyskiwać. Jeśli chodzi o branże, to głównie przemysł farmaceutyczny, spożywczy, uprawy głównie grzybów, instytuty naukowe, laboratoria, magazyny i hurtownie. Również znają nas muzea i galerie, a nawet nasze systemy pływają na statkach badawczych. Nie mamy ambicji, a raczej możliwości zaspakajania wszelkich potrzeb pomiarowych w wielkich przemysłach, tam jest miejsce dla systemów zintegrowanych. Naszą dewizą jest zaspakajanie małych potrzeb wielkiej liczby klientów.

RH. OD PEWNEGO CZASU LAB-EL POSIADA WŁASNE LABORATORIUM WZORCUJĄCE I BADAWCZE. NA JAKICH ZASADACH ONE DZIAŁAJĄ ORAZ JAK KSZTAŁTUJE SIĘ KWESTIA WPROWADZANIA SYSTEMÓW JAKOŚCI W FIRMIE?

AŁ. Pełnomocnikiem ds. Jakości w firmie LAB-EL jest mgr inż. Wojciech Szkolnikowski, może on odpowie na Pańskie pytanie.

RH. BARDZO PROSZĘ

W.Sz. Systemy zarządzania jakością u użytkowników przyrządów i systemów do monitoringu parametrów środowiskowych wymuszają okresowe wzorcowania przyrządów w laboratoriach akredytowanych. Aby świadczyć usługi akredytowane, sami musimy spełniać wymagania systemów zarządzania i posiadać odpowiednie certyfikaty. Zaczęliśmy 5 lat temu od wdrożenia Systemu Zarządzania Jakością wg. normy PN-EN ISO/IEC 9001:2000, obejmującego projektowanie i produkcję aparatury kontrolno-pomiarowej oraz tworzenie oprogramowania. Fakt uzyskania certyfikatu i możliwość stosowania znaku certyfikacji ISO 9001, w wielu przypadkach umożliwił nam wejście na listy kwalifikowanych dostawców, naszych odbiorców. Taki sam skutek przyniosło uzyskanie akredytacji udzielonej przez jedyną w Polsce jednostkę akredytacyjną Polskie Centrum Akredytacji, przez Laboratorium Wilgotności, Temperatury i Ciśnienia LAB-EL. Laboratorium podzielone jest na dwa działy. Dział wzorcowań Laboratorium (akredytacja PCA AP 067), wzorcuje termometry elektroniczne, czujniki temperatury Pt100, Pt1000, termohigrometry, barometry, przyrządy do pomiaru różnicy ciśnień, higrometry punktu rosy, a w najbliższym czasie zakres akredytacji zostanie rozszerzony o pirometry radiacyjne. Podczas tegorocznej oceny wznawiającej akredytację po 4 letnim okresie, zakres akredytacji rozszerzono o komory klimatyczne i termostatyczne. Dział badań mikroklimatu pomieszczeń Laboratorium (akredytacja PCA AB 679), świadczy usługi w zakresie pomiarów parametrów mikroklimatu pomieszczeń. Obie akredytacje udzielone są na zgodność systemu zarządzania z normą PN-EN ISO/IEC 17025:2005, której wymagania dotyczą wszystkich obszarów działalności Laboratorium, ze szczególnym uwzględnieniem obsługi klientów. Oba systemy zarządzania są doskonalone poprzez prowadzenie działań korygujących i zapobiegawczych, a trzy niezależne oceny przeprowadzane każdego roku (dwie przez PCA i jedna przez SGS), dają gwarancje że nic nie zostanie zaniedbane, a system będzie działał coraz to lepiej.

RH. JESTEŚCIE PAŃSTWO FIRMĄ, KTÓRA ZE WSZYSTKICH KONTRAHENTÓW I PARTNERÓW NAJDŁUŻEJ WSPÓLPRACUJE Z PISMEM POMIAR. JAK PAŃSTWO ZAPATRUJĄ SIĘ NA DOTYCHCZASOWĄ WSPÓŁPRACĘ ORAZ JAK OCENIAJĄ PAŃSTWO SYTUACJĘ RODZIMYCH PRZEDSIĘBIORSTW W BRANŻY APARATURY KONTROLNO - POMIAROWEJ?

AŁ. Magazyn Pomiar wg naszej opinii jest pismem dla ludzi, którzy nie mają dużo czasu i chyba też chęci na wczytywanie się w zawiłe naukowe treści, opatrzone wielką liczbą wzorów matematycznych, macierzy, całek. Jest to pismo popularne i dlatego umieszczamy na jego łamach popularnej treści artykuły z zakresu naszej działalności.
W.Sz. Fenomenem jest prowadzenie takiego pisma, bądź co bądź o charakterze technicznym, przez dwoje humanistów, historyka i germanistkę, poza tym bardzo sympatycznych.
AŁ. W każdym numerze pisma umieszczamy artykuł, już powoli wyczerpuje się tematyka, ale trwamy i nic nie wskazuje na zmianę tego stanu.
W.Sz. Bierzemy czynny udział w konferencjach organizowanych przez wydawnictwo i redakcję pisma Pomiar. Uważamy że to również przyczynia się do lepszego zaprezentowania firmy LAB-EL, coraz to nowym uczestnikom tych konferencji.

RH. JAKIE MACIE PLANY NA NAJBLIŻSZE LATA?

AŁ. Staramy się opanować możliwie jak najszerszą część rynku aparatury do kontroli klimatu tak, aby stworzyć kompletną ofertę. Planujemy też wprowadzenie systemów pomiarowych wyposażonych w mierniki z transmisją bezprzewodową, co powinno uprościć w wielu przypadkach instalację systemów pomiarowych. Jest teraz taki trend, dlatego my też musimy włączać się w niego i proponować swoje rozwiązania. Nie będziemy natomiast włączać się w zagadnienia związane z pomiarami temperatury w automatyce. Jest to inny, silnie konkurencyjny rynek i trochę poza naszymi zainteresowaniami. Jesteśmy firmą zajmującą się aparaturą pomiarową i metrologią i to się raczej nie zmieni.
Po stronie usług będziemy rozwijać działalność usługową wykorzystującą nasze uprawnienia dotyczące prowadzonego akredytowanego laboratorium rozszerzając zakres pomiarów na nowe obszary.
Często łatwiej jest pokonać problemy techniczne niż ludzkie. Z tego względu nie planuję nadmiernie zwiększać rozmiarów firmy, gdyż działanie w większej skali niewspółmiernie zwiększa problemy organizacyjne oraz konieczność osobistej rezygnacji z pracy projektowej, która jest dla mnie nie tylko sposobem na życie. Przez cały czas firma była rozwinięciem moich zainteresowań i nie chciałbym tego zmieniać.

RH. DZIĘKUJĘ PANOM ZA UDZIELONE ODPOWIEDZI NA MOJE PYTANIA, A W IMIENIU WŁASNYM I WYDAWNICTWA WAGTECH ŻYCZĘ FIRMIE LAB-EL WSZELKIEJ POMYŚLNOŚCI I SUKCESÓW W CORAZ TO BARDZIEJ WYMAGAJĄCEJ RZECZYWISTOŚCI.