| tel. +48 22 753 61 30 | fax +48 22 753 61 35
Pieczarkarnie - sterowniki do uprawy pieczarek i innych grzybów
GRZYBY POD KONTROLĄ
| Andrzej ŁobzowskiLAB-EL Elektronika Laboratoryjna S.J.
|
Spośród wielu gatunków grzybów jadalnych, w większości zbieranych ze stanu dzikiego, tylko nieliczne są uprawiane. Spotyka się raczej doświadczalne uprawy popularnych kurek czy nawet borowików, ale skalę przemysłową upraw osiągnęły pieczarki i boczniaki, przy czym te pierwsze posiadają pozycję zdecydowanie dominującą. Produkcja pieczarek z roku na rok wzrasta, a pozycja Polski w świecie jest bardzo wysoka i z posiadanych danych wynika, że w 2004 roku, osiągnięto poziom produkcji 172 tysiące ton, co plasuje Polskę na czwartym miejscu po USA, Chinach i Holandii, tuż za nami znajduje się Francja. W Chinach oprócz pieczarek uprawia się ok. 90 gatunków innych grzybów specyficznych dla miejsca i kultury. W ostatnich latach daje się zauważyć w Polsce duże zainteresowanie uprawą grzybów Shitake. Ten mało u nas znany egzotyczny grzyb, cieszy się na całym świecie coraz większym zainteresowaniem, z powodu swojego działania leczniczego i profilaktycznego.
Uprawa pieczarek i boczniaków
Pieczarki i boczniaki jako główni przedstawiciele grzybów uprawowych, to produkty, które muszą sprostać wysokim jakościowo wymaganiom odbiorców zagranicznych, co stawia przed producentami wysokie wymagania technologiczne. Prawidłowe prowadzenie upraw to nie tylko ekspercka wiedza producenta, ale również w wielkiej mierze jakość systemów kontroli mikroklimatu w pomieszczeniach uprawowych. Całkowity proces produkcyjny tj. produkcja podłoża oraz pieczarek trwa ok. 60 – 64 dni i dzieli się na fazy uprawowe. Faza I - przygotowanie podłoża twa średnio 7 – 14 dni, faza II – fermentacja, kolejne 7 dni, faza III – inkubacja i rozrost grzybni, następne 7 dni oraz faza IV – nakładanie okrywy, wzrastanie i regeneracja grzybni, tworzenie i dorastanie owocników, zbiory, likwidacja (gotowanie i usuwanie podłoża). Zdecydowana większość producentów, proces produkcyjny rozpoczyna po fazie III, kupując gotowe, odpowiednio przygotowane podłoże w blokach, układane na stelażach w pomieszczeniach uprawowych.
Pieczarkarnie - automatyzacja
Znajomość każdego procesu technologicznego jest niezbędna przy opracowywaniu algorytmów sterowania i kontroli, inaczej mówiąc programów nadzorujących, ponieważ przy średnich i dużych systemach produkcyjnych nadzór i kontrola procesów musi być powierzona wyspecjalizowanym systemom monitoringu, sterowania i nadzoru. Jakość sterowania mikroklimatem w pomieszczeniach uprawy grzybów ma znaczący wpływ nie tylko na wielkość plonu i częstotliwość zbiorów, ale również na minimalizację przyczyn ewentualnych chorób grzybów oraz na skutki ekologiczne spowodowanie nieodpowiednią utylizacją wykorzystanego w procesie uprawy podłoża. Sterowanie mikroklimatem w pieczarkarni powinno być wspomagane komputerowo, bo mimo faktu wolnozmienności procesów, zachodzi potrzeba realizowania dość złożonych procedur sekwencyjnych w tym sterowań warunkowych. Oprócz podstawowych wielkości regulowanych takich jak wilgotność i temperatura powietrza i podłoża, regulacji podlega zawartość wydzielanego w procesie uprawy dwutlenku węgla. Regulacja odbywa się poprzez pomiar zawartości CO2 oraz sterowane przewietrzanie pomieszczeń uprawowych.
Sterowniki do pieczarkarni
Wychodząc naprzeciw coraz większym wymaganiom stawianym systemom sterującym, firma LAB-EL oferuje coraz doskonalsze programowo urządzenia do sterowania mikroklimatem w procesach: uprawy pieczarek (sterownik LB-762 i 760A), produkcji podłoża do pieczarkarni – LB-760C oraz sterowania mikroklimatem w chłodniach przechowalniczych – LB-760D.
LB-760A (http://www.label.pl/po/rek760a.html) - jest przeznaczony do pomiaru i regulacji mikroklimatu (temperatury, wilgotności, stężenia CO2, przewiewu) w pomieszczeniach uprawy grzybów.
LB-760C (http://www.label.pl/po/rek760c.html)- regulator LB-760C z czujnikami pomiarowymi stanowi zestaw do produkcji podłoża do uprawy grzybów. Jest przeznaczony do pomiaru, regulacji i rejestracji temperatury, stężenia tlenu i przewiewu w procesach fermentacji podłoża metodą "indoor" lub podczas przerostu podłoża w masie.
LB-760D (http://www.label.pl/po/rek760d.html) - regulator klimatu LB-760D z czujnikami pomiarowymi stanowi zestaw do kontroli pracy chłodni przeznaczonej do przechowywania grzybów zgodnie z wymogami HACCP. Jest przeznaczony do: pomiaru, regulacji i rejestracji wilgotności względnej i temperatury powietrza w chłodni, pomiaru i rejestracji dodatkowych 6 temperatur, które mogą być wykorzystane np. do: kontroli temperatury w dodatkowych 4 miejscach chłodni, kontroli temperatury wody gorącej oraz lodowej w systemie zasilania central klimatyzacyjnych.
Wszystkie wymienione regulatory są bardzo podobnej konstrukcji, różnią się jedynie specyfiką oprogramowania. Są to urządzenia stacjonarne, zasilane z sieci 230V, wykonane w obudowach naściennych. Konstrukcja przyrządów jest oparta o zaawansowaną technikę mikroprocesorową. Sterowanie regulatorami uprawy pieczarek jest możliwe przy użyciu pilota zdalnego sterowania lub dołączonego komputera z programem LBX. Przyjęte rozwiązanie umożliwia wygodne sterowanie regulatorami w miejscach trudno dostępnych, zwiększa bezpieczeństwo obsługi, uniemożliwia dostęp do regulacji osobom niepowołanym. Wszystkie wyniki pomiarów wyświetlane są na czytelnych wyświetlaczach. Każdy regulator jest przeznaczony do nadzorowania tylko jednej hali uprawowej, tunelu fermentacyjnego lub chłodni. W przypadku posiadania większej ilości wymienionych obiektów niezbędne jest zastosowanie jednego regulatora dla każdego z nich. Regulatory zainstalowane przy poszczególnych pieczarkarniach, po połączeniu z komputerem, tworzą wspólny system kontrolno-pomiarowy, umożliwiający wygodne sterowanie procesami z poziomu komputera, zbieranie wyników pomiarów, tworzenie ich historii, przeglądanie wyników w postaci wykresów i drukowanie ich na drukarce. Do regulacji zawartości CO2 w halach uprawowych lub O2 w procesach fermentacji podłoża wykorzystuje się jeden przyrząd pomiarowy oraz system zaworów elektromagnetycznych, które umożliwiają pobieranie próbek powietrza z kolejnych miejsc. Do połączenia regulatorów z komputerem wykorzystywany jest interfejs RS-485, zapewniający minimalną liczbę przewodów pomiędzy regulatorami i komputerem oraz duży zasięg transmisji danych, który przy wykorzystaniu linii przewodowej dochodzi do kilkuset metrów. Możliwa jest również współpraca z komputerem oddalonym nawet o kilka kilometrów, przy wykorzystaniu specjalnych modemów radiowych. Wspomniany program obsługi systemowej LBX (http://www.label.pl/po/lbx_program.html) oprócz swoich standardowych funkcji takich jak tworzenie bazy danych, raportów, wykresów, obsługi alarmów, itp. posiada funkcje specjalne, specyficzne dla procesów uprawy grzybów. Funkcją taką jest procedura automatycznego doboru nastaw regulacji PID poprzez identyfikację dynamiki obiektu (specyfika miejsca), po analizie wyników przyporządkowanie odpowiedniego modelu matematycznego, a następnie zaproponowanie wyliczonych nastaw. Program LBX może być instalowany jako tzw. lokalny serwer danych, który poprzez sieć komputerową LAN, a dalej Internet, umożliwia dostęp do konfiguracji i danych dowolnej liczbie klientów.
W końcowej fazie przygotowań jest nowy model sterownika do upraw grzybów LB-762, który daje nowe i większe możliwości, dzięki wykorzystaniu nowoczesnych procesorów.
Firma LAB-EL w dużej mierze korzysta z bezpośrednich kontaktów ze swoimi klientami, którymi są głównie wielcy krajowi i zagraniczni (Litwa, Białoruś, Ukraina, Rosja) producenci grzybów. Kontakty te polegają na wymianie uwag i doświadczeń, które skutkują doskonaleniem algorytmów sterowania procesami produkcyjnymi, a również doskonaleniem konstrukcji aparatury. Interaktywność firmy w zakresie szybkich reakcji na zaobserwowane podczas eksploatacji nieprawidłowości, niejednokrotnie bardzo trudne do odkrycia w procesie produkcji urządzeń, jest jej poważnym plusem.
